Ermənistan yol ayrıcında: Paşinyanın konstitusiya qambiti mübahisə doğurur
Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan əsas qanunun dəyişən qlobal reallıqlara uyğunlaşdırılmasının zəruriliyini əsas gətirərək cəsarətli addım kimi ölkə konstitusiyasına yenidən baxılması təklifini irəli sürüb. Paşinyan dəyişən geosiyasi dinamikanın qarşısında Ermənistan Respublikasının rəqabət qabiliyyətini və dayanıqlığını artıracaq konstitusiyanın qəbul edilməsinin vacibliyini vurğulayıb.
“Bizim yeni geosiyasi və regional şəraitdə Ermənistan Respublikasını daha rəqabətli və həyat qabiliyyətli edəcək konstitusiyamız olmalıdır”, – Paşinyan bildirib. O, sadəcə, düzəlişlərin edilməsini yox, hərtərəfli baxılmanın vacibliyini qeyd edib.
Lakin erməni politoloqlar arasında skeptisizm hökm sürür. Onlar Paşinyanı yaxınlaşmaqda olan milli avtokrat kimi təsvir edərək baş nazirin hakimiyyətinin yeni konstitusiyaya uyğun olaraq potensial konsolidasiyasını proqnozlaşdırırlar. “Yeni regional şərtlər”ə istinad xarici təzyiqlə bağlı şübhələrə səbəb olub və bəzi ekspertlər ehtimal edirlər ki, prezidentlər İlham Əliyev və Rəcəb Tayyib Ərdoğan Qarabağa dair istənilən xatırlatmanın milli qanunvericilikdən çıxarılması üçün Paşinyana təsir göstərirlər.
Yerevanda müəyyən səslər iddia edirlər ki, türk xalqlarının liderləri Paşinyanın Qarabağa dair bütün istinadları silməsinə təkid edirlər ki, bu da böyük bir ərazidə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün tanınması ilə bağlı Paşinyanın son bəyanatının tam olması üçün vacib sayılır. Lakin bu, Ermənistanın konstitusiya mövqeyinə ziddir, çünki mövcud konstitusiyada Qarabağdan birbaşa danışılmır.
Mürəkkəblik Ermənistan Konstitusiyasının müstəqillik Bəyannaməsindən bəhs edən ilk cümləsindədir. Bu əsas sənəd Ermənistan SSR Ali Sovetinin və Dağlıq Qarabağ Milli Şurasının 1989-cu il tarixli birgə qərarı (Ermənistan SSR və Dağlıq Qarabağın birləşməsini elan edən) əsasında Ermənistanın müstəqilliyini elan edir.
Konstitusiyaya yenidən baxılmasa, Ermənistan təhlükəli vəziyyətdə qalır. İstənilən milli qanun, habelə sərhədlər və ərazilər haqqında Azərbaycan-Ermənistan dövlətlərarası müqaviləsi mübahisəli hesab edilə bilər və gələcək siyasi liderlər baş nazir Paşinyanın Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanımasının qanuniliyini mübahisələndirə bilərlər.
Öz siyasi yükündən və aqressiv ritorikasından məhrum edilmiş yeni konstitusiya qəbul edilməsə, Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh müqaviləsinə gedən yolun çətinliklərlə dolu olduğu görünür. Ermənistan yol ayrıcındadır və sülh perspektivi öz konstitusiya qanunvericiliyinə yenidən baxmağa hazır olmaqdan asılıdır.
Kamal Əli
Ekspert, şərhçi
Turan.az
