Dünya

“İçək yeni prezidentin sağlığına…” – Naziri kim satdı?

1990-1996-cı illərdə Rusiya Federasiyasının ilk xarici işlər naziri Andrey Kozırevin “Simurq: rus demokratiyasının yayğın taleyi” adlı memuarları nəşr olunub.

Yenisabah.az “MK”ya istinadla xəbər verir ki, ABŞ-da ingilis dilində nəşr olunmuş kitabda Boris Yeltsinin prezidentliyi dövründə baş vermiş bir sıra hadisələrlə bağlı maraqlı məqamlar var.

Xatirələrdən biri 1995-ci ilin sonuna aiddir. Murmansk vilayətindəki birmandatlı seçki dairəsindən Dövlət Dumasının deputatı vəzifəsini də icra edən (o zamanlar nazirlərə bu icazə verilirdi) Andrey Kozırev yeni parlament seçkiləri ərəfəsində təbliğat-təşviqat məqsədi ilə bölgəyə səfər edir.

Vilayət qubernatoru Yevgeni Komarov naziri müşayiət edir və o, Kozırevdən gizli söhbət üçün maşından düşməsini istəyir. XİN rəhbəri qubernatorun gizli dinlənmədən qorxduğunu başa düşür, lakin bu cür qorxuların tamamilə əsassız və hətta gülünc olduğuna inanır. Kozırev, Komarovdan casus oyunlarını dayandırmağı və istədiyini avtomobildə söyləməsini tələb edir.

Murmansk qubernatoru razılaşmaq məcburiyyətində qalır və xarici işlər nazirini qarşıdan gələn prezident seçkiləri üçün namizəd olmağa dəvət edir: “Bir neçə gün əvvəl iclasımızda bir neçə qubernator vəzifədaşımla danışdım. Onların ilkin reaksiyaları ürəkaçandır. Sizi öz namizədləri kimi görmək istərdilər!”

Həqiqi bir siyasətçi kimi Andrey Kozırev qaçaraq və birmənalı olmayan cavab verir, çox keçmədən Moskvaya uçur. Paytaxtda endikdən sonra nazir evə və ya işə getmir, əksinə, hava limanında bölgə səfərindən qayıdan Boris Yeltsinin təyyarəsinin enişini gözləyir.

Prezident layneri yerə enir, rəsmilər Yeltsini hava limanının salonuna aparırlar, burada süfrə açılır. Yeltsin ard-arda bir neçə qədəh konyak içir və lovğa əhval-ruhiyyə alır. Məclisin iştirakçıları lətifə və zarafatlarla onu ruhlandırmağa və gərginliyi azaltmağa çalışırlar.

“Birdən Yeltsin gülüşünü dayandırdı və polad baxışlarını mənə çevirdi. “Niyə Rusiyanın yeni prezidenti Andrey Vladimiroviçin sağlığına içmirik?” Gərgin səs dərhal səs-küylü sərxoş məclisi ölü sükunətə bələdi.

Özümü itirərək: “Bir prezidentimiz var, – dedim – və qədəhləri onun vəzifəsində qalması üçün qaldırmağı təklif edirəm”.

Hamı ayağa qalxdı.

“Xeyr! – deyə Yeltsin ayı kimi kükrədi. – Yeni prezidenti nəzərdə tuturam, gələn il seçiləcək prezidenti!”

Tez cavab verdim: “Bu elə nəzərdə tutduğumdur. Prezidentimiz artıq var, yenisinə ehtiyac yoxdur…”

“Məndə başqa məlumatlar var”.

Otaqda ölü sükut yarandı.

Yeltsin: “Yeni prezident Kozırev olacaq”, – dedi.

Onun zarafat etmədiyini görənlər yerində donub qaldılar. Bir saniyə ərzində iflic oldum.

Bir həftə keçir. Kozırev yenidən təşviqat üçün seçki dairəsinə uçur: “Murmanskdakı küçədə üzü şərflə örtülmüş bir adam qolumdan tutdu: “Sizə hörmət edirəm, cənab Kozırev. Siz həqiqəti bilməyə layiqsiniz. Bu, oktyabrın 6-da xüsusi xidmət casusundan Yeltsinin aldığı hesabatın bir nüsxəsidir”.

O, mənə bir vərəq uzatdı, oxumağımı səbrsizcəsinə gözlədi və sürətlə geri aldı. “Tanış mətndir, deyilmi?” – deyib gözdən itdi. Mətn, həqiqətən də, mənə tanış idi. Avtomobildə Komarovla apardığım söhbətin çıxarışı idi”.

Andrey Kozırev memuarında yazır ki, eyni 1995-ci ildə, Pskovdan Moskvaya uçuş zamanı Yeltsin yenidən prezident seçkiləri ilə bağlı söhbət açır: “Yenə namizəd olmaq istəmirəm. Namizəd daha gənc, təzə beyinli olmalıdır”.

Ancaq sonra Boris Nikolayeviç “təzə beyinləri olanlar” – Nemtsov və Yavlinski haqqında ətraflı danışmağa başlayır və onların Züqanov və Jirinovski ilə döyüşə hazır olmadığı fikri ilə razılaşır.

Kozırev yazır: “Dedikləri gənc, lakin təcrübəli siyasətçilər idi. Onlardan başqa digərləri də var idi. Niyə “gənclərə” kampaniyanın əvvəlində liderlik bacarıqlarını artırmaq və bir il sonra hansısa birini seçmək şansı verməyək?”

Ancaq Kozırevin bu düşüncələr deyilməmiş qalır. “Qorxaqcasına: “Sizin namizədliyinizə alternativ görmürəm”, – dedim…”

Bənzər yazılar

Back to top button