Nədən çoxu rus məktəblərinə və rusca danışmağa üstünlük verir? – Professor
“İdarə, şirkət rəhbərləri iş yerində rusca danışmağın qarşısını almağın hüququ yolunu tapmalıdırlar”.
AzToday.az xəbər verir ki, bunu fəlsəfə elmləri doktoru Niyazi Mehdi Azərbaycanın Xalq yazıçısı Çingiz Abdullayevin “Facebook” profili vasitəsilə ölkədəki rus məktəblərinin bağlanmasına çağıranları tənqid etməsinə münasibət bildirərkən deyib. Onun sözlərinə görə, Çingiz Abdullayevin bu məsələ ilə bağlı fikirləri dillə təbliğatı qarışdırmaqdır:
“Rus məktəbləri ilə bağlı məsələnin yenidən gündəmə gəlməsi məni mat qoyur, axı, 4-5 il qabaq FB-də bu məsələ yetərincə ələk-vələk edilmişdi və o dəfə bütün arqumentlər söylənmişdi. Çingiz Abdullayevin söylədiyi isə dillə təbliğatı qarışdırmaqdır. Rus mediasında aktiv olan erməni jurnalistlərinin çıxışları heç də parlaq deyil və onların Çingiz bəyə parlaq görünməsi mənə çox təəccüblü gəlir, bəlkə ona Kommunist Partiyasına rəğbəti təsir edir? Rasim Musabəyov ona yaxşı cavab vermişdi. Onun cavabını öz örnəklərimlə təkrar edim.
Bizim Hikmət Hacızadə, Rasim Musabəyov, Toğrul Cuvarlı, Rəhman Bədəlov, Erkin Qədirli, Zərdüşd Əlizadə, İlqar Məmmədov kimi intellektuallarımız rus hakimiyyət yönümlü federal kanallarında çıxış edənlərə fora verərlər. Sadəcə, onlar Putin propoqandasına işləyib Ameprikaya, Avropaya, demokratiyaya qarşı səviyyəsiz, mürtəce çıxışlara qoşulmağı özlərinə rəva bilməzlər”.
Niyazi Mehdi bildirib ki, Sovet dönəmində rus məktəblərindən çıxan uşaqlar doğrudan da dahı bilikli və çağdaş düşüncəli idilər:
“Hindistanda və deyəsən, Sinqapurda da elə olmuşdu, ingiliscə oxuyanlar yerli dillərdə oxuyanlardan daha irəli idilər. Ancaq bizdə universitetdə rus bölməsində oxuyan tələbələrimə baxıb görürəm ki, onların dilimizdə oxuyan tələbələrimdən heç bir ciddi üstünlüyü yoxdur. Bəs nə etməli? Rus dilini bilməyi asanlaşdırmaq üçün nə yollar var (çünkü çoxları ona görə rus məktəblərinə üstünlük verirlər). Bir yol rusdilli bağçaları çoxaldıb rusdilli məktəbləri azaltmaqdır (bağçada ruscanı öyrənmiş uşağın istedadı və ya həvəsi varsa, rusca kitablar oxumağı öyrənməsi asan olar). İkinci yol rus məktəblərini saxlayıb ali məktəblərdəki rus bölməsini prinsipial azaltmaqdır. Ən ciddi problemimiz rusca danışmağın brend kimi prestijli qalmasıdır. Hansı gənclərsə elə bilir ki, rusca danışanda çox modern görünürlər. Bu onlarda müftəxor psixolojisi yaradır: irəlidə görünmək üçün öz üzərində işləməyin əziyyətını çəkmək əvəzinə rusca danışmaqla elitar görünmək kələyi müftəxorluqdur. Belə müftəxorlar yəhudilər, ermənilər arasında çox olub. Yəhudi həkim brendindən nə qədər orta bacarığı olan yəhudi həkimlər istifadə edib. Sovet dönəmində yaxşı erməni ustaları marksasında yüzlərlə bekara erməni ustaları faydalanırdı. İndi, bizim rusca danışmağa üstünlük verən gənclər də onlara oxşayırlar. Çıxış yolu: idarə, şirkət başçıları iş yerində rusca danışmağın qarşısını almağın hüququ yolunu tapmalıdırlar”.
Niyazi Mehdi bildirib ki, buna isə onları dövlət məcbur eiməlidir:
“Bunu sizə rus dilini sevən, ədəbiyyatı, əsasən, rusca oxuyan adam deyir. Mənim oğlanlarımın ikisi də dilimizdə oxuyublar, evdə analarından ruscanı götürdüklərindən iki dili də əla bilir, iki dildə də yaxşı yazırlar. Ancaq şəhərdəki ortamın təsirindən bəzi dostları ilə rusca danışırlar. Bu anlamda məndən fərqləndiklərini bilirlər. Sovet dönəmində mən hamı ilə yalnız dilimizdə danışdığımdan rusdilli tanışlarım da mənimlə bizim türkcədə danışmalı olurdular. Bəziləri isə rusca danışanda mən azəricən danışırdım, çünki onlar dilimizdə təmiz danışa bilməsələr də, yaxşı başa düşürdülər”.
