Bank sektorunda artıqlıq böhranı
Mərkəzi Bankın rəsmi hesabatına nəzər salan iqtisadçı Rövşən Ağayev yazır ki, Azərbaycanın bank sektoru tarixinin ən böyük struktur profisiti ilə üzləşib: “2021-ci ilin yekunlarına əsasən, pul bazasının 32% artması fonunda nağd pul kütləsi cəmi 4% genişlənib. Lakin pul bazasının əsas elementlərindən olan kommersiya banklarının Mərkəzi Bankdakı müxbir hesablarında 2,3 dəfə genişlənmə qeydə alınıb. Müxbir hesabların pul bazasında payı 41,5%-ə çatıb. Əvvəlki illərdə bu göstərici 23-25%-dən çox olmayıb.
Struktur profisiti kommersiya banklarının Mərkəzi Bank qarşısında tələblərinin Mərkəzi Bankın banklar qarşındakı tələblərini üstələməsidir. Əks şəraitə struktur defisiti deyilir”.
Ekspert qeyd edir ki, nəhəng struktur profisiti iqtisadiyyatın bank sektorunun vəsaitlərini həzm edə bilməməsinin göstəricidir: “Ölkədə sürətlə genişlənən, rəqabət qabiliyyətli biznes sektoru mövcud deyil. Azərbaycan kimi daxili bazarı kiçik ölkələrdə biznesin bank sektoruna uyğun genişlənməsi üçün ixrac potensialının genişləndirilməsi lazımdır. Həmçinin resurslar çox bahadır, pandemiyanın təsirindən hələ də bərpa oluna bilməyən biznes üçün kredit cəlb etməyin ağır şərtləri var. Banklar riskləri də ciddi şəkildə artıb.
Bir ilin içərisində depozitlər hesabına bankların resurs bazasının az qala 5,5 milyard manat genişləndiyi şəraitdə kreditləşmə cəmi 2,6 milyard manat artırsa, ortada qalan vəsaitin struktur profisitini köpük kimi şişirtməsi qaçılmazdır. Bu mənzərənin gerçək adı struktur artıqlığı böhranıdır”.
