“Uşaq qidaları az qala hər həftə bahalaşır”
Son həftələr Azərbaycanda mağazalarda və apteklərdə satılan uşaq qidaları bahalaşıb. Hətta 80 və 100 manata satılan uşaq qidaları var.
Belə qidalarda, əsasən, 20-30 faiz bahalaşma müşahidə olunur. Məsələn, əvvəl 12-aylıq uşaq üçün 15 manata satılan qidalar indi 17 manata təklif olunur. 6-aylıq uşaqlar üçün qidaların qiyməti isə 25 manatdan 31 manata yüksəlib.
AzadlıqRadiosuna danışan valideynlər bildirir ki, uşaq qidalarının qiyməti Azərbaycanda son iki ayda az qala hər həftə bahalaşır.
Bakıda yaşayan Gülnarə Əliyeva deyir ki, iki uşaq anasıdır və son vaxtlar uşaq qidalarına az qala bütün ailə büdcələri xərclənir: “Uşaq qidaları az qala hər həftə bahalaşır, çatdırmaq olmur. Amma almağa məcburuq, çünki nəyisə almaya bilsən də, uşaq qidasını almalısan. Axı uşaq qidalanmalıdır. Ümumiyyətlə, uşaqlara aid nə varsa, son vaxtlar çox bahalaşıb: yeməyin, şəxsi gigiyena vasitələrinin qiyməti od tutub yanır”.
Həkimlər isə deyir ki, ana südü azdırsa, uşaq mütləq uşaq qidaları yeməlidir. Həkim-pediatr Nigar Abdullayeva Turana bildirib ki, ana südü əvəzolunmaz bir qidadır və mütləq şəkildə hər bir uşaq minimum altı ay ana südü qəbul etməlidir: “Lakin bəzi hallar var ki, ananın südü yoxdursa və ya azdırsa, yaxud da ana südünün verilməsinə hər hansısa ciddi əks-göstəriş varsa, o zaman mütləq süni qidalardan istifadə olunmalıdır”.
Lakin o qeyd edib ki, həkim məsləhəti olmadan bu qidaları vermək olmaz: “Hər altı ayda həkim tərəfindən uşağın çəkisi və boyu ölçülür. Uşaq normal çəki almırsa, yalnız həkim məsləhəti ilə süni qidalar verilir”.
Uşaq qidalarının bahalaşması ilə bağlı rəsmi qurumlarla danışmaq mümkün olmayıb. Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü Rüfət Quliyev isə Turana deyib ki, uşaq qidalarının bahalaşmasının səbəbləri araşdırılmalıdır: “Uşaq qidalarının satışı ilə məşğul olan şirkətlərə sorğu göndərmək olar. Həmin sorğuda həmin qidaların zavod qiymətləri, Bakıya çatdırılma şərtləri barədə suallar qoymaq olar. Onda bahalaşmanın dəqiq səbəbi üzə çıxacaq”.
Deputatın fikrincə, xaricdəki inflyasiya burada öz rolunu oynaya bilər: “Avropada nominal inflyasiya minimum 6 faiz təşkil edir. ABŞ-da da mənzərə eynidir”.
Komitə üzvü hesab edir ki, qiymətlərin artmaması üçün ən doğru çıxış yolu Azərbaycanda uşaq qidalarının istehsalına başlanmasıdır: “Ərzaq məhsullarının yarısının ölkədaxili istehsal olunduğunu nəzərə alaraq uşaq qidaların istehsalına da başlamaq olar. Hətta bəzi inqrediyentlər Azərbaycana idxal olunsa belə, hər bir halda maya dəyəri düşəcək və qiymət daha ucuz olacaq”.
Mövzu ilə bağlı ölkəyə uşaq qidası idxal edən şirkətlərlə danışmaq mümkün olmayıb. İqtisadçı Zöhrab İsmayıl isə AzadlıqRadiosuna bildirib ki, uşaq qidaları Azərbaycanda xarici ölkələrlə müqayisədə onsuz da 30-40 faiz baha idi: “İndi isə yenə bahalaşıb. Mümkündür ki, həmin qidalar idxal olunan ölkələrdə də bahalaşsın, amma 20 faiz orada bahalaşmaya mən inanmıram”.
O, uşaq qidalarının ölkədə bahalaşmasını yanlış idxal siyasəti ilə əlaqələndirir: “Yəni, həm Əlavə Dəyər Vergisi (ƏDV), həm idxal rüsumu yüksəkdir. Digər gözəgörünməz problemlər də var. İdxalçılar üçün qəbz qiyməti yox, gömrüyün təyin etdiyi qiymət tətbiq olunur. Bu, Azərbaycanda bütün idxala aiddir”.
Z.İsmayılın fikrincə, hökumət uşaq qidalarını ƏDV-dən və idxal rüsumundan azad etməlidir: “Təəssüf ki, biz nə Ümumdünya Ticarət Təşkilatının üzvüyük, nə də beynəlxalq azad ticarət müqavilələrinə imza atmışıq. Ona görə də bizdə ƏDV 18 faizə, idxal vergisi 15 faizə gəlib çıxır. Gürcüstan və Ukraynada isə bu, 5 faizdir, bəzi məhsullara bu rüsum 0 faiz səviyyəsində təsdiq olunub. Uşaq qidasından da pul ummaq soyğunçuluqdur”.
İqtisadçının sözlərinə görə, ölkədə uşaq qidalarının istehsalı müşkül məsələdir, çünki Azərbaycanda daxili istehsalın vəziyyəti yaxşı deyil: “Amma bəzi xarici istehsalçılarla danışmaq olar ki, onlar Azərbaycanda bu qidaların istehsalını təşkil etsin”.
