BVF Pakistana 1,17 milyon ABŞ dolları məbləğində vəsait ayrılacaq

İslamabad BVF-ni Çin elektrik stansiyalarından güzəştlər almağa çalışacağına əmin edib

Pakistan Beynəlxalq Valyuta Fondunu (BVF) əmin edib ki, Çin-Pakistan İqtisadi Dəhlizinin (CPEC) elektrik stansiyalarından ya investisiyalar üzrə mənfəət dərəcələrinin azaldılması, ya da kredit ödənişlərinin vaxtının dəyişdirilməsi şəklində güzəştlər almağa çalışacaq.

AzToday.az Pakistanda nəşr olunan “The Express Tribune”ə istinadla xəbər verir ki, çox milyardlıq CPEC çərçivəsində qurulan elektrik stansiyalarının alqı-satqı müqavilələrinin yenidən açılması məsələsi çətin ki, yaxın gələcəkdə sönəcək. Əvvəlki PTI (Pakistan Təhrik-i İnsaf) hökuməti də keçən ilin iyun ayında 400 milyon dollarlıq kredit üçün başqa bir qlobal kreditor – Dünya Bankı (DB) ilə oxşar öhdəlik götürmüşdü.

Hökumət mənbələri “The Express Tribune”ya bildirib ki, Çinli investorlardan güzəştlər axtarmağa zəmanət BVF ilə kadrlar səviyyəsində razılaşmanın yekunlaşdırılmasındakı maneələrdən birini aradan qaldırmaq üçün Pakistan hakimiyyəti tərəfindən verilib. Onlar əlavə edib ki, Pakistan qlobal kreditoru CPEC müqavilələrini yenidən müzakirə etməyə çalışacağı barədə məlumat verib. Lakin prosesdə siyasi həssaslığın olması səbəbindən bunun baş vermə şansı zəifdir.

Bu arada BVF, Pakistanın bu həftənin əvvəlində heyət səviyyəsində razılaşma əldə etdikdən sonra qarşıdakı üç-altı həftə ərzində 1,7 milyard dollar tranş alacağını bildirib.

Mətbuat brifinqində BVF-nin kommunikasiya direktoru Gerri Rays deyib ki, bu, proqramın birləşmiş yeddinci və səkkizinci nəzərdən keçirilməsinə dair razılaşmadı. Pakistana 1,17 milyon ABŞ dolları məbləğində vəsait ayrılacaq. Demək olar ki, dərhal.
O, daha sonra bildirib ki, bu, BVF-dən Pakistana davam edən proqram çərçivəsində ümumi ödənişləri təxminən 4,2 milyard ABŞ dollarına çatdırıb.

Ötən həftə BVF və Pakistan 6 milyard ABŞ dolları həcmində Genişləndirilmiş Fond Mexanizmi (EFF) krediti üçün birləşmiş yeddinci və səkkizinci nəzərdən keçirilməsinə dair işçilər səviyyəsində razılaşma əldə etdilər.

Pakistan ümid edirdi ki, bu saziş ölkə iqtisadiyyatını sabitləşdirəcək və valyutasını ucuzlaşdıracaq. Eyni zamanda, BVF yüksək inflyasiyanı aşağı salacağına və Pakistanın siyasi qeyri-sabitliyinə son qoyacağına ümid edirdi.
Rays deyib ki, saziş son həftələrdə tədiyə balansı böhranının astanasına yaxınlaşan Pakistan üçün daha çox maliyyə vəsaiti də aça bilər.

CPEC Çin hökumətinin Kəmər və Yol Təşəbbüsünün flaqman layihəsidir – bu, Çin rəhbərliyinin artıq bu sövdələşmələrin yenidən açılması imkanını istisna etməsinin səbəbidir. Mənbələr hökumətin BVF-ni əmin edib ki, Çin investorlarının bu zavodların qurulması üçün öz ölkələrindəki maliyyə qurumlarından aldıqları kreditlərə qarşı borcların ödənilməsinin uzadılmasının mümkünlüyünü araşdırmağa çalışacaq.

İşçilər səviyyəsində razılaşmanın erkən bağlanmasında qıcıqlandırıcı amillərdən biri də o idi ki, BVF səlahiyyətliləri elektrik enerjisi istehsalı xərclərini və son maliyyə ili ərzində daha 850 milyard Rs artmış dövriyyə borcunu azaltmaq üçün aydın öhdəliklər tələb edirdilər. Nə Maliyyə Nazirliyi, nə də BVF şərh sorğularına cavab verməyib. PTI hökuməti də oxşar güzəştlər almağa cəhd göstərmişdi – Çin rəhbərliyi həmin vaxt uzatmaqdan imtina etmişdi.

Mənbələr bildiriblər ki, PTI hökuməti və Çin səlahiyyətliləri enerji ödənişlərini həll etmək üçün birgə fond yaratmaq təklifini müzakirə ediblər. O zaman bu fondun təxmini həcmi 1,4 milyard dollar idi.

Birgə fond təklifi hökumətin müqavilə əsasında Çin investorlarını dövri borcdan xilas etmək üçün açmağa borclu olduğu dövriyyə fondundan fərqli idi, lakin buna nail ola bilmədi.

BVF keçmişdə Çin elektrik stansiyalarına ödənilməmiş enerji ödənişlərini qeyri-CPEC layihələrinin əvvəlki hökumətə verdiyi güzəştlərlə əlaqələndirib. Pakistanın Çin müstəqil elektrik istehsalçılarına (İPPs) təxminən 300 milyard Rs borcu var və BVF onlara edilən hər ödənişi izləyirdi.

İndiyədək 10,2 milyard dollar sərmayə ilə qurulan 11 Çin İES-i fəaliyyətdədir və ümumi istehsal gücü 5320 MVt təşkil edir. Keçən ay BVF Pakistandan CPEC IPPs müqavilələrini yenidən müzakirə etməyi xahiş etdiyini rədd edib, lakin hökumətin enerji sektorunun canlılığını bərpa etmək üçün çoxşaxəli strategiyasını dəstəklədiyini söyləyib. Əlavə etdi ki, bu addım bütün maraqlı tərəflər – hökumət, istehsalçılar və istehlakçılar arasında həyat qabiliyyətini bərpa etmək yükünü bölüşüb.

Pakistan hakimiyyəti ehtiyat edir ki, Qərb CPEC məsələsində ona təzyiq göstərmək və diplomatik kanallar və beynəlxalq maliyyə institutları vasitəsilə öz gündəmini davam etdirmək siyasətini dəyişməyəcək. DB-nin məxfi olmayan sənədlərinə görə, 400 milyon dollarlıq büdcə dəstəyi krediti naminə PTI hökuməti keçmişdə imzalanmış bütün elektrik sövdələşmələrini yenidən açmağı artıq qəbul etmişdi.

DB tərəfindən maliyyələşdirilən 400 milyon ABŞ dolları dəyərində olan Əlverişli və Təmiz Enerji Proqramı (AŞPA) demək olar ki, bütün İPP-lərin istehsal tariflərinə yenidən baxılmasını tələb edir. Artıq 32-yə yaxın sövdələşmə bağlanıb. AŞPA-nın tələbi idi ki, DB sənədlərinə əsasən, 2023-cü ilin dekabrınadək Pakistan 75 elektrik stansiyasının sabit xərclərinə aşağıya doğru yenidən baxılmasını təmin etməlidir.

Mənbələr bildiriblər ki, AŞPA kredit sazişinin imzalanması zamanı ölkə Çin müqavilələrinin məcburi şəkildə yenidən açılmasına razılıq vermək üçün böyük təzyiq altında olub. Lakin hökumət bununla açıq şəkildə razılaşmadı, lakin 75 sövdələşmənin yenidən müzakirə ediləcəyi ilə bağlı öhdəlik verdi.

Eyni hesabatda Pakistanın özəl sektorda 2020-ci ilin avqustunda anlaşma memorandumu imzalamış 47 İPP (ümumi 67 əməliyyat İPP) ilə müzakirələr apardığı bildirilir. 32 İPP üçün yenidən işlənmiş sazişlər imzalanıb.

BVF indi yenidən baxılmış 32 IPP sövdələşmələrindən Çin sövdələşmələrini yenidən açmaq üçün bəhanə kimi istifadə edir. BVF və DB Pakistanın müəyyən güc siyasətlərinə uyğun olaraq kapitaldan icazə verilən gəliri azaltmaqla potensial ödənişlərini azaltmaqla güzəştlər almasını istəyir.

IPP-lərlə indiyə qədər əldə edilmiş razılaşmalar, 2022-ci ildən 2024-cü maliyyə ili ərzində orta hesabla 8,7% tutum xərclərinə qənaət etməyə imkan verir. 2020-ci ilin aprel ayında hökumət müxtəlif taktika və təzyiqlərdən istifadə etməklə yerli investorlardan güzəştlər əldə edib.

AzToday.az